Romantyczni zesłańcy" - Dorota Ponińska

                                                Autor: Dorota Ponińska

                                           Wydawnictwo: Lira

                                                       Data wydania: 2022- 10- 19

                                    Ilość stron: 320

"Przeznaczenia nie oszukasz, młody panie. Będzie, co ma być..."

cyt.: "Romantyczni zesłańcy" - Dorota Ponińska

• 
  
• 
  
• Jaka przyszłość czekała polskich filomatów po procesie wileńskim, tego nie mogła przewidzieć nawet Cyganka, którą zesłańcy spotkali w drodze z Kowna do Petersburga.
• Za swoją patriotyczną działalność, za krzewienie polskości w narodzie, za swe młodzieńcze idee wolnościowe zapłacili niewymierną cenę. Prześladowania, proces i zsyłka na Syberię do kopalń, obozów pracy w odległych guberniach imperium rosyjskiego. To, co miało być chlubą, zostaje potępione. "Polskość była dla nich ważnym, niezbywalnym prawem. A język polski - naturalną glebą własnej tożsamości." Każdy przejaw polskości był przez zaborców zakazany i tłumiony.
• Reżim nie uznaje sprzeciwów, spisków, buntu. Z rosyjskim despotyzmem, okrucieństwem i zniewoleniem wielkich mas ludzkich nie mogli też się pogodzić rosyjscy dekabryści (spiskowcy, rewolucjoniści ze sfer szlacheckich). Za swój zryw powstańczy (grudzień 1825r.) skierowany przeciwko samowładztwu carskiemu zostali srodze ukarani. Powstanie przeciwko władzy cara Mikołaja I zostało krwawo stłumione. Pięciu przywódców powstania powieszono na Placu Senackim w Petersburgu, w tym zaprzyjaźnionego z Mickiewiczem poetę Konrada Rylejewa. dodam, przy okazji, że jego imię nadał Adam Mickiewicz swojemu Konradowi Wallenrodowi, jako hołd i wieczny pomnik dla przyjaciela. Wielu z dekabrystów zesłano na Syberię lub na służbę w garnizonach kaukaskich. Często dzielili los z polskimi zesłańcami, zawiązując przyjaźnie, wspierając się, pomagając sobie.
• 
  
• Pisarka Dorota Ponińska, z godną podziwu pasją i erudycją opisuje losy polskich romantyków po procesie wileńskim na tle carskiej Rosji. Przeżycia zesłańców, ich uczucia, emocje, rozczarowanie, często mają wpływ na ich dalsze życie, na twórczość, na myśli wciąż zmierzające ku wolności.
• Ten historyczny, zarówno czas jak i temat są trudne, ale bardzo ciekawe i ważne dla nas Polaków. Losy bohaterów ukazane w pięknej literackiej szacie przybliżają nam postaci znane z historii i literatury, z biograficznych treści. Stają się nam bliskie i mniej oficjalne. Uczestniczymy niejako w ich smutkach, radościach, przeżyciach, dzielimy z nimi niepokoje, strach, ból i chwile szczęścia. To sprawia, że bohaterowie stają się postaciami z krwi i kości.  Naprzemienne wątki z życia Polaków, takich jak : Adam Mickiewicz, Tomasz Zann, Onufry Pietraszkiewicz, Franciszek Malewski, Józef Jeżowski, Jan Sobolewski i innych oraz rosyjskich dekabrystów, jak Siergiej Wołkoński, wzbogacają piękne opisy przyrody. Zwróciłam uwagę na roztaczającą się wokół naturę, niczym jedną z bohaterek powieści; piękną, dostojną, niewzruszoną, czasami okrutną lecz nie mającą nic wspólnego z jeszcze większym okrucieństwem ludzkim.
• Ludzkie losy toczą się tutaj drogą, którą determinuje cezura, w jednej chwili wszystko się zmienia, dawne życie odchodzi, zmienia się jak w kalejdoskopie i nic już nie będzie takie samo.
• Studenci wileńscy pozostawili za sobą marzenia, wileńską młodość, pełną przyjaźni, wzniosłych ideałów, naukę, by zobaczyć całe okrucieństwo carskiej Rosji, by iść pieszo, z innymi zesłańcami skutymi w łańcuchy do miejsca zesłania, czasem tysiące kilometrów drogi. By poznać piekło osadzonych w więzieniu, jak doznał tego Tomasz Zann w orenburskiej twierdzy . Kontrast niebywały pomiędzy złem i nikczemnością tego miejsca, a całym wcześniejszym dobrem wśród przyjaciół. Wybawieniem mogła być tylko książka, listy, modlitwa. Walczył z samym sobą, by rozpacz " nie wciągnęła go pod powierzchnię życia."
• Rosyjscy spiskowcy, dekabryści podobnie, pozostawili karierę, zaszczyty, by doznać zniewolenia, okrutnych kar. 
• Często za zesłanymi w głąb Rosji mężami, rosyjskimi oficerami, podążały żony, jak poznana tutaj Maria Rajewska, żona księcia Wołkońskiego. Opuściła wygodne, dostatnie życie, przyjęcia, koncerty, bale, utraciła poprzedni stan, prawa, przywileje, by być blisko swojego męża. Zostawiła nawet synka, którego nie pozwolono jej zabrać w daleką podróż i już nigdy go nie zobaczyła. 
• Zadecydowała miłość do męża? Czy może jej wewnętrzny bunt...? Przeciwko komu? Przeciwko czemu?
• Jest jeszcze wiele kwestii wartych uwagi, wiele wątków budzących emocje i głębokie refleksje. Nie sposób poruszyć wszystkich, wkradł by się tutaj niezamierzony chaos, no i nie mogę odbierać innym przyjemności odkrywania bogatych walorów literatury, jaką tworzy Autorka tej niezwykłej powieści. Romantyczni zesłańcy to już trzeci tom trylogii, po Romantycznych i Romantycznych w Paryżu.
• Ja jestem urzeczona twórczością Doroty Ponińskiej. Po lekturze każdej książki czuję się, jakbym wracała z dalekiej, fascynującej podróży.
• Na książki Doroty Ponińskiej czeka się z ciekawością, potem się je czyta z zapartym tchem, przeżywa i znów czeka na kolejną. Książka , jak każda wcześniejsza, zachwyca, fascynuje, edukuje, wzrusza.